Người Hải Hà dù có đi đâu cũng không bao giờ quên được những món ăn truyền thống, mang đậm chất miền Đông. Một trong số những món ăn được ưa chuộng nhất trong những ngày lễ, Tết, cưới hỏi hay ngay cả những bữa ăn ngày thường, đó chính là bánh chưng cơm lông.
Bánh chưng cơm lông Hải Hà.
Bánh chưng cơm lông là loại bánh rất phổ biến trong ngày lễ, Tết, cưới hỏi ở Hải Hà. Gia đình bà Bế Thị Ngoan (phố Nguyễn Du, thị trấn Quảng Hà) là một trong những nhà gói loại bánh chưng cơm lông lâu năm. Bà Ngoan cho biết: Cái làm nên sự khác biệt của bánh chưng cơm lông với các loại bánh chưng khác là nhân của nó. Ngoài những nguyên liệu như các loại bánh chưng khác, như thịt, gạo, đỗ, hạt tiêu thì khác biệt là có thêm lá cơm lông xay nhuyễn. Đây là một loại lá cây mọc nhiều ở địa phương, hương thơm, tính mát, có vị ngọt bùi, có tác dụng thanh nhiệt, tăng cường sức khoẻ. Khi được nấu chín hoặc xay nhuyễn, lá cây cơm lông có màu đỏ tía, đẹp, bắt mắt.
Gói bánh chưng cơm lông, cũng giống như các loại bánh chưng khác, có điều, sau khi trải 1 lần gạo nếp, người Hải Hà còn rắc 1 lượt lá cơm lông xay nhuyễn lên trên lớp gạo, tiếp đến lại một lần thịt rồi thêm một lần lá cơm lông và một lần gạo nếp ở trên, sau đó bó chặt. Bánh được luộc chín trong khoảng từ 9 đến 12 tiếng cho tới khi gạo nếp và nhân bánh hoà quyện, nhuyễn là đạt. Nồi bánh chưng sôi sùng sục, hương bánh chưng cơm lông thơm từ căn bếp bay ra nức lòng cả khu phố nhỏ. Bánh chưng cơm lông có vị thơm bùi riêng biệt, khi cắt ra để ăn, nhân bánh có màu đỏ tía, càng để lâu, nhân bánh sẽ chuyển sang màu đỏ thẫm trông rất đẹp mắt...
Lá cơm lông - thứ làm nên nét riêng của bánh chưng cơm lông Hải Hà.
Khi ăn, người ta lấy chính dây gói bánh xắt thành từng lát, xếp lên đĩa rất đẹp mắt, Chỉ cần một lần được thưởng thức bánh chưng cơm lông của Hải Hà, nhiều người không thể nào quên được hương vị bùi, thơm, ngậy của bánh. Vào những dịp lễ, Tết, người ta thường đặt làm bánh cơm lông tại các gia đình chuyên gói bánh truyền thống ở Hải Hà để làm quà cho người thân và gia đình hoặc bày làm món ăn trong mâm cỗ.
Bánh chưng cơm lông thể hiện sự đa dạng về văn hoá qua lăng kính ẩm thực, cũng như sự sáng tạo, thích nghi của người dân Hải Hà. Đây còn là một sản phẩm ẩm thực độc đáo được du khách ưa thích và đánh giá cao và là một trong những sản phẩm được chọn lựa là sản phẩm OCOP của huyện Hải Hà để quảng bá và giới thiệu với du khách thập phương xa gần.
Hồng Nhung (Trung tâm TT-VH huyện Hải Hà)